اهمیت آشنایی با ایدز برای دختران جوان وپسران وخانواده های دارای معتاد تزریقی
موج سوم ایدز و ضرورت آموزش بهداشت جنسی
ایدز از مهم‌ترین بیماری‌های قرن حاضر است و هم‌اكنون نظر دولتمردان دنیا را به خود جلب كرده است. هر سال بیش از 5 میلیون نفر كه نیمی از آنان جوانان 15 تا 24 ساله هستند به ویروس ایدز آلوده می‌شوند به‌طوری كه فقط در سال دو هزار و شش ، نه میلیون و چهار صد هزار نفر به این ویروس آلوده شدند كه از این تعداد 700 هزار نفر كودك زیر پنج سال بوده‌اند. در همین سال، 1/3 میلیون نفر در جهان از این بیماری فوت كردند.
بالا بودن آمار مبتلایان به ایدز در یك كشور نشانگر افزایش اعتیاد و متعهد نبودن مسئولان بهداشتی آن كشور است و پیش‌بینی می‌شود كه ایدز در پنج سال آینده بیشترین عامل مرگ‌ومیر در دنیا شود. این در شرایطی است كه بیشترین مبتلایان اصلی ویروس سرمایه‌های اصلی كشور، یعنی جوانان و نوجوانان، هستند.
دكتر بهنام فرهودی، عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب، در خصوص سیر بیماری ایدز در ایران گفت: «موج نخست ایدز از طریق دریافت خون و فراورده‌های خونی آلوده، مشخصاً فاكتور 8 آلوده، آغاز شد. مداخلة سریع و به‌موقع و اصلاح سیستم خونگیری و كنترل فاكتورهای وارداتی سبب شد كه اپیدمی نخست ایدز مهار شود.»
دكتر فرهودی، در ادامه، از پدیدة اعتیاد به‌عنوان معضلی جهانی نام برد و افزود: «موج دوم ایدز در كشور هم برخاسته از روش اعتیاد تزریقی و استفاده از وسایل مشترك تزریق به‌ویژه در زندان‌ها بود.»
وی با اشاره به آغاز طرح كاهش آسیب در كشور و توزیع سرنگ، سوزن و متادون از اواخر دهة 1370، به‌عنوان راهكار پیشنهادی برای كنترل موج دوم ایدز، گفت: «به‌رغم شروع خوب این طرح كه به دنبال متقاعدسازی سیاستمداران كشوری صورت گرفت، هنوز از پوشش مناسبی برخوردار نیست.»
فرهودی در ادامه با بیان اینكه چنانچه طرح كاهش آسیب 30 درصد از معتادان تزریقی را پوشش دهد می‌توان مدعی شد كه اجرای طرح با موفقیت همراه بوده، گفت: «این در حالی است كه برای معكوس شدن شیب اپیدمی ایدز به پوشش 50 درصدی این طرح نیاز است.»
به اعتقاد عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب، همواره نگرانی‌هایی برای گسترش همه‌گیری ایدز در كشور وجود دارد.
وی نگرانی دیگر در خصوص گسترش ایدز را ارتباط جنسی معتادان تزریقی با همسران خود و دیگر زنان عنوان كرد و افزود: «بیش از یك‌سوم از دویست هزار معتاد تزریقی كشور متأهل و حدود یك‌سوم آنان زندگی با همسران شان می‌كنند.»
فرهودی موج سوم اپیدمی ایدز را ناشی از شركای جنسی معتادان تزریقی دانست و ادامه داد: «این روش انتقال برای جمعیت جوان كشور با رفتار پرخطر جنسی نوعی تهدید محسوب می‌شود.»
عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب گفت: «هرچند بار اچ‌آی‌وی، به لحاظ تعداد محدود مبتلایان، در حد بار اقتصادی ناشی از حوادث و سوانح نیست اما پتانسیل و قابلیت بالایی برای ابتلای بخش اعظمی از جامعه دارد.»
وی در روشن شدن اهمیت موضوع توضیح داد: «تصور ظرف بزرگی با حداقل دویست هزار معتاد تزریقی با رابطة جنسیِ محافظت‌نشده و خارج از چارچوب خانواده و یك میلیون و دویست هزار معتاد سخت‌دسترس حاكی از عمق فاجعه است.»
وی با اعتقاد به اینكه اگر امروز برای مهار موج سوم ایدز اعتباری در نظر گرفته نشود ناگزیر به مصرف هزینه‌های میلیاردی در سال هزار و چهارصد خواهیم بود، ادامه داد: «بین سه اپیدمی ایدز، روابط جنسی و مصرف تزریقی مواد مخدر ارتباط مستقیمی وجود دارد كه در صورت عملكرد نادرست هزینه‌های سنگینی پرداخت خواهد شد.»
فرهودی با تأكید بر ضرورت كنترل رفتار پرخطر اعم از رفتار جنسی محافظت‌نشده و اعتیاد تزریقی گفت: «باید ضمن ترویج روابط جنسی سالم و توصیه به پرهیزگاری و وفاداری و پایبندی به خانواده، استفاده از روش‌های سدكننده (نظیر كاندوم) هم تبلیغ شود.»
عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب، با اعتقاد به اینكه دستورات دینی و فرامین اسلام نوعی كاهش آسیب و آموزش بهداشت جنسی محسوب می‌شود، گفت: «اگر با پنهان‌كاری عاملی برای ابتلای جوانی باشیم مرتكب گناه و اشتباه بزرگی شده‌ایم.»
وی با بیان اینكه عده‌ای با این اعتقاد كه آموزش بهداشت جنسی نوعی ترویج بی‌بندوباری است مخالف اجرای این برنامه‌های آموزشی هستند، ادامه داد: «این در حالی است كه درستی این باور در هیچ جای دنیا به اثبات نرسیده است، همان‌طور كه تجربه نشان داده كه توزیع سرنگ یك‌بار‌مصرف تشویق و ترویجی برای اعتیاد تزریقی نبوده و نیست.»
فرهودی آغاز آموزش بهداشت جنسی را از سنین كودكی ضروری دانست و یادآور شد: «آموزش‌های متناسب با سن باید از طرق مختلفی نظیر مدرسه، خانواده، دوستان همسال، فیلم‌های آموزشی، رسانه‌ها و حتی از طریق متون آموزشی در دانشگاه‌ها و رهبران دینی و مذهبی انجام شود به‌نحوی كه وفاداری و پرهیزگاری و در صورت رعایت نكردن آن، استفاده از كاندوم برای جوانان نوعی پرستیژ اجتماعی محسوب شود.»
وی سرعت حركت موج سوم ایدز را كندتر از موج دوم دانست و افزود: «حركت كند و بطئی موج سوم با اطمینان كاذبی در جوامع همراه است كه موجب غافلگیری آنها می‌شود.»
عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب با تأكید بر اینكه تزریق و دریافت خون و فراورده‌های خونی آلوده سریع‌ترین راه انتقال شناخته‌شدة ایدز است، گفت: «از این رو موج نخست در كشور به‌سرعت شناسایی و مهار شد.»
فرهودی ایدز از راه جنسی تأكید كرد و یادآور شد: «از آنجایی كه رفتارهای پرخطر در كشور نوعی جرم محسوب می‌شود، دسترسی به این قبیل افراد و كنترل آنها به‌سختی امكان‌پذیر است.»
دكتر كیانوش خلیلی، دبیر هیئت‌مدیرة انجمن تنظیم خانوادة جمهوری اسلامی ایران، هم در خصوص اپیدمی ایدز و ضرورت آموزش بهداشت جنسی گفت: «آمارهای جهانی حاكی از آن است كه 10 درصد بار بیماری‌ها در گروه سنی نوجوان (ردة سنی 10 تا 19 سال) است این در شرایطی است كه 40 درصد جمعیت ایران را جوانان و نوجوانان در ردة سنی 10 تا 24 سال تشكیل می‌دهند. بنابراین به‌نظر می‌رسد حداقل فایدة آموزش بهداشت جنسی كاهش بار بیماری‌های جنسی (STD) در این گروه سنی است.»
مسئول كمیتة ایدز انجمن تنظیم خانوادة جمهوری اسلامی ایران، با تأكید بر اینكه امروز ایدز مهم‌ترین بیماری آمیزشی است كه با داشتن مبتلایان جوان فراوان به معضلی جهانی تبدیل شده است، ادامه داد: «همة كشورهای دنیا متعهد به معكوس كردن روند گسترش ایدز تا سال 2015 هستند، این در حالی است كه دیده می‌شود گرایش برخی افراد به سمت رفتارهای پرخطر در اثر ناآگاهی از عواقب این قبیل رفتارهاست.»
وی افزود: «بررسی‌های كشوری هم حاكی از آن است كه گروه سنی بیست و چهار تا سی و پنج سال گروه سنی غالب اچ‌آی‌وی مثبت در كشور است كه عامل آن رفتارهای پرخطری است كه از دورة نوجوانی آغاز شده است.»
او با بیان اینكه روزانه 14 هزار نفر و هر 6 ثانیه یك نفر در جهان به ایدز مبتلا می‌شوند، گفت: «از این 14 هزار نفر، 6 هزار نفر زیر 25 سال سن دارند و 80 درصد موارد ابتلا به اچ‌آی‌وی از طریق روابط جنسی محافظت‌نشده است. بنا براین آمارها، اهمیت و ضرورت آموزش بهداشت جنسی و روابط جنسی سالم به‌خوبی روشن می‌شود.»
خلیلی هزینة درمان سالیانة فرد مبتلا به ایدز را در ایران پنج میلیون تومان برآورد كرد و یادآور شد: «با این میزان هزینه می‌توان یكصد هزار بروشور با هدف آگاه‌سازی جوانان و نوجوانان چاپ و منتشر كرد. به عبارتی، هزینة درمان یك مبتلا معادل آگاه‌سازی یكصد هزار جوان و نوجوان ایرانی است.»
به عقیدة برخی كارشناسان، پرداختن به مقولة بهداشت جنسی كودكان و نوجوانان و جوانان به معنای توانمندسازی در شناخت خطرات و حفاظت از خود، ایجاد اعتماد‌به‌نفس و قدرت «نه» گفتن، ایجاد توانایی تجزیه و تحلیل مسائل جنسی، داشتن رفتارهای طبیعی و سالم جنسی و مصون ماندن از اختلالات و بیماری‌ها و بالاخره رشد و تكامل كودكان و نوجوانان و تبدیل آنها به بالغان سالم است. همچنین آمارها نشان می‌دهد از علل عمدة طلاق‌های عاطفی در زوج‌های ایرانی نارضایتی جنسی است.
همچنین كسب اطلاعات و مهارت‌های زندگی، دسترسی به مشاوره و خدمات مورد نیاز، و مشاركت خود جوانان در سیاستگذاری و اجرا از اركان اساسی تأمین سلامت جوانان و نوجوانان است كه مسئولیت آن برعهدة والدین، اولیا و سازمان‌های مسئول در جامعه است تا، با برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات عاجل و مداوم و مناسب، نیاز این گروه را برآورده كند.
عضو كارگروه بهداشت و درمان و تأمین اجتماعی استانداری تهران با اعتقاد به اینكه، برای كاهش عوارض و تبعات رفتارهای پرخطر جنسی، آموزش بهداشت جنسی و روابط جنسی سالم باید از دوران كودكی و از خانواده‌ها آغاز شود، گفت: «می‌توان برنامه‌های آموزشی متناسب با سن و جنس افراد ارائه كرد تا درعین‌حالی كه منافاتی با هنجارها و سنت‌های جامعه نداشته باشد توانایی نوجوانان را از دوران كودكی افزایش دهد.»
خلیلی با بیان اینكه آموزش و پرورش از ارگان‌های مؤثر در این زمینه است، ادامه داد: «سهولت دسترسی به اطلاعات، در مقایسه با 10 سال پیش، از طریق اینترنت، سی‌دی و ماهواره و نیز به روز شدن فرایند اطلاع‌رسانی در دنیا باعث شده كه جوانان و نوجوانان و كودكان در معرض دریافت انبوهی از اطلاعات غلط قرار گیرند كه حاصلی جز گرایش به سمت رفتارهای پرخطر جنسی و اطلاعات نادرست از رفتارهای جنسی ندارد.»
وی بر ضرورت بسیج اجتماعی در خصوص اطلاع‌رسانی صحیح در زمینة بهداشت جنسی جهت كاهش بروز رفتارهای پرخطر تأكید كرد و افزود: «آموزش و پرورش، سازمان‌های مردم‌نهاد و مسئولان دولتی، بالاخص وزارت بهداشت، در این حوزه مسئولیت بیشتری دارند.»
خلیلی با بیان اینكه هنجارهای اجتماعی قابل تغییر و جزئی از فرهنگ هر جامعه است در ادامه گفت: «از وظایف مسئولان، نهادها و رسانه‌ها فرهنگسازی صحیح، و اصلاح هنجارهای اجتماعی نادرستی است كه بین عموم جا افتاده است.»
وی افزود: «ناآگاهی و ناآشنایی با حقوق و وظایف فردی به معنای كاهش توانمندی فرد است كه متأسفانه در برخی موارد، هنجارهای غیرعلمی و نادرست اجتماعی در تشدید این مسئله مؤثر است.»
براساس نتایج بررسی‌های شهر تهران، ضعف در آموزه‌های دینی و باورهای معنوی، ضعف مهارت‌ها برای مقابله با هیجانات جنسی، ضعف آموزش و نیز فقدان تعاملات مؤثر در نظام خانواده، و پایبندی افراد و جامعه به برخی از آداب و رسوم كه عمدتاً مغایر با شرع است علت اصل گرایش برخی از جوانان به رفتارهای پرخطر جنسی شناخته شده است.
بنابراین به‌نظر می‌رسد برای مهار موج سوم مهم‌ترین بیماری آمیزشی (ایدز) كه جوانان كشور را مورد هدف قرار داده است آموزش بهداشت جنسی و آغاز آن از دوران كودكی و در خانواده‌ها الزامی است.»
کلیاتی در خصوص عفونت HIV و ایدز
عفونت HIV و ایدز از جمله بیماری‌هایی است كه به لحاظ بالا بودن میزان كشندگی و هزینه مراقبتی بالا از معضلات مهم جوامع بشری است. علی‌رغم این كه این عفونت در سال‌های اولیه دهه هشتاد میلادی شناسایی شده لیكن تا پایان سال 2005 تعداد افرادی كه با این آلودگی زندگی می‌كنند به بیش از 40 میلیون نفر رسیده است.
عامل بیماریزا
عامل بیماریزا نوعی ویروس به نام HIV است.
راه‌های انتقال
1- تماس جنسی
تماس جنسی شایع‌ترین راه انتقال HIV در جهان است.
اعتیاد تزریقی دومین راه شایع انتقال HIV در جهان و اصلی‌ترین راه انتقال در ایران در حال حاضر است.
2- خون و فرآورده‌های خونی
خوشبختانه امروزه با توجه به انجام غربالگری در تمام خون‌های اهدایی، انتقال از این طریق تحت كنترل است.
3- انتقال از مادر به كودك
ویروس HIV می‌تواند در سه مرحله بارداری، در حین زایمان و در دوران شیردهی از مادر به فرزند انتقال یابد.
4- پیوند اعضاء
مواردی از انتقال HIV از طریق پیوند اعضا در دنیا گزارش گردیده. این انتقال از طریق بافت‌های فاقد عروق (قرنیه) گزارش نشده است. لذا انجام آزمایش‌های تشخیصی در كلیه اهداكنندگان اعضا الزامی است.
5- سایر راه‌های انتقال
خون، مایع منی و ترشحات دستگاه تناسلی منابع اصلی ویروس هستند. احتمال انتقال از طریق بزاق بسیار پایین است.
همچنین گزارشی دال بر انتقال توسط نیش حشرات در دست نیست. احتمال انتقال در اثر پاشیدن مایعات آلوده به چشم وجود دارد. استفاده مشترك از وسایل تیز و نافذ و فرو رفتن وسایل برنده‌ای مانند تیغ و سوزن آلوده به خون فرد مبتلا در پوست نیز جزو راه‌های انتقال هستند.
بدیهی است كه این ویروس در زندگی روزمره و تماس‌های معمول منتقل نمی‌شود.
راه‌های عدم انتقال:
- نیش حشرات
- خوردن و آشامیدن و استفاده از ظروف مشترك
- از راه تنفس (عطسه و سرفه)
- تماس‌های معمولی مثل دست دادن و روبوسی كردن
- استخر و حمام
- استفاده از وسائل عمومی مانند تلفن و...
- اشك و بزاق
لذا فرد آلوده بدون آن كه خطری برای سایرین ایجاد كند، می‌تواند یك زندگی اجتماعی عادی داشته باشد و هیچ گونه نیازی به جداسازی و قرنطینه وی وجود ندارد.
تشخیص آزمایشگاهی
تشخیص بیماری از طریق آزمایش خون امكان‌پذیر است.
پیشگیری تنها راه جلوگیری از ابتلا به بیماری پیشگیری از آن از طرق زیر است.
1- افزایش سطح آگاهی عموم مردم و گروه‌های هدف (به خصوص جوانان و نوجوانان، افراد در معرض خطر، افراد با رفتارهای پرخطر و...)
2- غربالگری خون‌های اهدایی از نظر آلودگی به HIV
3- عدم استفاده از سرنگ و سرسوزن مشترك جهت هر نوع تزریق به خصوص در معتادین تزریقی و استفاده از سرنگ یك بار مصرف
4- پایبندی به اصول اخلاقی خانواده، خویشتن‌داری، كاهش شركای جنسی متعدد و استفاده صحیح از محافظ‌های مكانیكی (كاندوم)
5- عدم استفاده مشترك از وسایل شخصی مثل تیغ، ناخن‌گیر، مسواك، خلال دندان و...
6- ارائه خدمات بهداشتی و درمانی فقط توسط افراد و مراكز قانونی و ذیصلاح بهداشتی و درمانی كه از اصول احتیاطات همه جانبه پیروی می‌كنند.
7- استریل كردن وسایل و ابزارهایی كه در هنگام ارائه خدمات پزشكی، دندان پزشكی، آزمایشگاهی و... از آنها استفاده می‌شود.
8- جلوگیری از باردار شدن زنان + HIV به منظور پیشگیری از انتقال ویروس به نوزاد
ایدز از مهم‌ترین بیماری‌های قرن حاضر است و هم‌اكنون نظر دولتمردان دنیا را به خود جلب كرده است. هر سال بیش از 5 میلیون نفر كه نیمی از آنان جوانان 15 تا 24 ساله هستند به ویروس ایدز آلوده می‌شوند به‌طوری كه فقط در سال دو هزار و شش ، نه میلیون و چهار صد هزار نفر به این ویروس آلوده شدند كه از این تعداد 700 هزار نفر كودك زیر پنج سال بوده‌اند. در همین سال، 1/3 میلیون نفر در جهان از این بیماری فوت كردند.
بالا بودن آمار مبتلایان به ایدز در یك كشور نشانگر افزایش اعتیاد و متعهد نبودن مسئولان بهداشتی آن كشور است و پیش‌بینی می‌شود كه ایدز در پنج سال آینده بیشترین عامل مرگ‌ومیر در دنیا شود. این در شرایطی است كه بیشترین مبتلایان اصلی ویروس سرمایه‌های اصلی كشور، یعنی جوانان و نوجوانان، هستند.
دكتر بهنام فرهودی، عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب، در خصوص سیر بیماری ایدز در ایران گفت: «موج نخست ایدز از طریق دریافت خون و فراورده‌های خونی آلوده، مشخصاً فاكتور 8 آلوده، آغاز شد. مداخلة سریع و به‌موقع و اصلاح سیستم خونگیری و كنترل فاكتورهای وارداتی سبب شد كه اپیدمی نخست ایدز مهار شود.»
دكتر فرهودی، در ادامه، از پدیدة اعتیاد به‌عنوان معضلی جهانی نام برد و افزود: «موج دوم ایدز در كشور هم برخاسته از روش اعتیاد تزریقی و استفاده از وسایل مشترك تزریق به‌ویژه در زندان‌ها بود.»
وی با اشاره به آغاز طرح كاهش آسیب در كشور و توزیع سرنگ، سوزن و متادون از اواخر دهة 1370، به‌عنوان راهكار پیشنهادی برای كنترل موج دوم ایدز، گفت: «به‌رغم شروع خوب این طرح كه به دنبال متقاعدسازی سیاستمداران كشوری صورت گرفت، هنوز از پوشش مناسبی برخوردار نیست.»
فرهودی در ادامه با بیان اینكه چنانچه طرح كاهش آسیب 30 درصد از معتادان تزریقی را پوشش دهد می‌توان مدعی شد كه اجرای طرح با موفقیت همراه بوده، گفت: «این در حالی است كه برای معكوس شدن شیب اپیدمی ایدز به پوشش 50 درصدی این طرح نیاز است.»
به اعتقاد عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب، همواره نگرانی‌هایی برای گسترش همه‌گیری ایدز در كشور وجود دارد.
وی نگرانی دیگر در خصوص گسترش ایدز را ارتباط جنسی معتادان تزریقی با همسران خود و دیگر زنان عنوان كرد و افزود: «بیش از یك‌سوم از دویست هزار معتاد تزریقی كشور متأهل و حدود یك‌سوم آنان زندگی با همسران شان می‌كنند.»
فرهودی موج سوم اپیدمی ایدز را ناشی از شركای جنسی معتادان تزریقی دانست و ادامه داد: «این روش انتقال برای جمعیت جوان كشور با رفتار پرخطر جنسی نوعی تهدید محسوب می‌شود.»
عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب گفت: «هرچند بار اچ‌آی‌وی، به لحاظ تعداد محدود مبتلایان، در حد بار اقتصادی ناشی از حوادث و سوانح نیست اما پتانسیل و قابلیت بالایی برای ابتلای بخش اعظمی از جامعه دارد.»
وی در روشن شدن اهمیت موضوع توضیح داد: «تصور ظرف بزرگی با حداقل دویست هزار معتاد تزریقی با رابطة جنسیِ محافظت‌نشده و خارج از چارچوب خانواده و یك میلیون و دویست هزار معتاد سخت‌دسترس حاكی از عمق فاجعه است.»
وی با اعتقاد به اینكه اگر امروز برای مهار موج سوم ایدز اعتباری در نظر گرفته نشود ناگزیر به مصرف هزینه‌های میلیاردی در سال هزار و چهارصد خواهیم بود، ادامه داد: «بین سه اپیدمی ایدز، روابط جنسی و مصرف تزریقی مواد مخدر ارتباط مستقیمی وجود دارد كه در صورت عملكرد نادرست هزینه‌های سنگینی پرداخت خواهد شد.»
فرهودی با تأكید بر ضرورت كنترل رفتار پرخطر اعم از رفتار جنسی محافظت‌نشده و اعتیاد تزریقی گفت: «باید ضمن ترویج روابط جنسی سالم و توصیه به پرهیزگاری و وفاداری و پایبندی به خانواده، استفاده از روش‌های سدكننده (نظیر كاندوم) هم تبلیغ شود.»
عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب، با اعتقاد به اینكه دستورات دینی و فرامین اسلام نوعی كاهش آسیب و آموزش بهداشت جنسی محسوب می‌شود، گفت: «اگر با پنهان‌كاری عاملی برای ابتلای جوانی باشیم مرتكب گناه و اشتباه بزرگی شده‌ایم.»
وی با بیان اینكه عده‌ای با این اعتقاد كه آموزش بهداشت جنسی نوعی ترویج بی‌بندوباری است مخالف اجرای این برنامه‌های آموزشی هستند، ادامه داد: «این در حالی است كه درستی این باور در هیچ جای دنیا به اثبات نرسیده است، همان‌طور كه تجربه نشان داده كه توزیع سرنگ یك‌بار‌مصرف تشویق و ترویجی برای اعتیاد تزریقی نبوده و نیست.»
فرهودی آغاز آموزش بهداشت جنسی را از سنین كودكی ضروری دانست و یادآور شد: «آموزش‌های متناسب با سن باید از طرق مختلفی نظیر مدرسه، خانواده، دوستان همسال، فیلم‌های آموزشی، رسانه‌ها و حتی از طریق متون آموزشی در دانشگاه‌ها و رهبران دینی و مذهبی انجام شود به‌نحوی كه وفاداری و پرهیزگاری و در صورت رعایت نكردن آن، استفاده از كاندوم برای جوانان نوعی پرستیژ اجتماعی محسوب شود.»
وی سرعت حركت موج سوم ایدز را كندتر از موج دوم دانست و افزود: «حركت كند و بطئی موج سوم با اطمینان كاذبی در جوامع همراه است كه موجب غافلگیری آنها می‌شود.»
عضو كمیتة كشوری كاهش آسیب با تأكید بر اینكه تزریق و دریافت خون و فراورده‌های خونی آلوده سریع‌ترین راه انتقال شناخته‌شدة ایدز است، گفت: «از این رو موج نخست در كشور به‌سرعت شناسایی و مهار شد.»
فرهودی ایدز از راه جنسی تأكید كرد و یادآور شد: «از آنجایی كه رفتارهای پرخطر در كشور نوعی جرم محسوب می‌شود، دسترسی به این قبیل افراد و كنترل آنها به‌سختی امكان‌پذیر است.»
دكتر كیانوش خلیلی، دبیر هیئت‌مدیرة انجمن تنظیم خانوادة جمهوری اسلامی ایران، هم در خصوص اپیدمی ایدز و ضرورت آموزش بهداشت جنسی گفت: «آمارهای جهانی حاكی از آن است كه 10 درصد بار بیماری‌ها در گروه سنی نوجوان (ردة سنی 10 تا 19 سال) است این در شرایطی است كه 40 درصد جمعیت ایران را جوانان و نوجوانان در ردة سنی 10 تا 24 سال تشكیل می‌دهند. بنابراین به‌نظر می‌رسد حداقل فایدة آموزش بهداشت جنسی كاهش بار بیماری‌های جنسی (STD) در این گروه سنی است.»
مسئول كمیتة ایدز انجمن تنظیم خانوادة جمهوری اسلامی ایران، با تأكید بر اینكه امروز ایدز مهم‌ترین بیماری آمیزشی است كه با داشتن مبتلایان جوان فراوان به معضلی جهانی تبدیل شده است، ادامه داد: «همة كشورهای دنیا متعهد به معكوس كردن روند گسترش ایدز تا سال 2015 هستند، این در حالی است كه دیده می‌شود گرایش برخی افراد به سمت رفتارهای پرخطر در اثر ناآگاهی از عواقب این قبیل رفتارهاست.»
وی افزود: «بررسی‌های كشوری هم حاكی از آن است كه گروه سنی بیست و چهار تا سی و پنج سال گروه سنی غالب اچ‌آی‌وی مثبت در كشور است كه عامل آن رفتارهای پرخطری است كه از دورة نوجوانی آغاز شده است.»
او با بیان اینكه روزانه 14 هزار نفر و هر 6 ثانیه یك نفر در جهان به ایدز مبتلا می‌شوند، گفت: «از این 14 هزار نفر، 6 هزار نفر زیر 25 سال سن دارند و 80 درصد موارد ابتلا به اچ‌آی‌وی از طریق روابط جنسی محافظت‌نشده است. بنا براین آمارها، اهمیت و ضرورت آموزش بهداشت جنسی و روابط جنسی سالم به‌خوبی روشن می‌شود.»
خلیلی هزینة درمان سالیانة فرد مبتلا به ایدز را در ایران پنج میلیون تومان برآورد كرد و یادآور شد: «با این میزان هزینه می‌توان یكصد هزار بروشور با هدف آگاه‌سازی جوانان و نوجوانان چاپ و منتشر كرد. به عبارتی، هزینة درمان یك مبتلا معادل آگاه‌سازی یكصد هزار جوان و نوجوان ایرانی است.»
به عقیدة برخی كارشناسان، پرداختن به مقولة بهداشت جنسی كودكان و نوجوانان و جوانان به معنای توانمندسازی در شناخت خطرات و حفاظت از خود، ایجاد اعتماد‌به‌نفس و قدرت «نه» گفتن، ایجاد توانایی تجزیه و تحلیل مسائل جنسی، داشتن رفتارهای طبیعی و سالم جنسی و مصون ماندن از اختلالات و بیماری‌ها و بالاخره رشد و تكامل كودكان و نوجوانان و تبدیل آنها به بالغان سالم است. همچنین آمارها نشان می‌دهد از علل عمدة طلاق‌های عاطفی در زوج‌های ایرانی نارضایتی جنسی است.
همچنین كسب اطلاعات و مهارت‌های زندگی، دسترسی به مشاوره و خدمات مورد نیاز، و مشاركت خود جوانان در سیاستگذاری و اجرا از اركان اساسی تأمین سلامت جوانان و نوجوانان است كه مسئولیت آن برعهدة والدین، اولیا و سازمان‌های مسئول در جامعه است تا، با برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات عاجل و مداوم و مناسب، نیاز این گروه را برآورده كند.
عضو كارگروه بهداشت و درمان و تأمین اجتماعی استانداری تهران با اعتقاد به اینكه، برای كاهش عوارض و تبعات رفتارهای پرخطر جنسی، آموزش بهداشت جنسی و روابط جنسی سالم باید از دوران كودكی و از خانواده‌ها آغاز شود، گفت: «می‌توان برنامه‌های آموزشی متناسب با سن و جنس افراد ارائه كرد تا درعین‌حالی كه منافاتی با هنجارها و سنت‌های جامعه نداشته باشد توانایی نوجوانان را از دوران كودكی افزایش دهد.»
خلیلی با بیان اینكه آموزش و پرورش از ارگان‌های مؤثر در این زمینه است، ادامه داد: «سهولت دسترسی به اطلاعات، در مقایسه با 10 سال پیش، از طریق اینترنت، سی‌دی و ماهواره و نیز به روز شدن فرایند اطلاع‌رسانی در دنیا باعث شده كه جوانان و نوجوانان و كودكان در معرض دریافت انبوهی از اطلاعات غلط قرار گیرند كه حاصلی جز گرایش به سمت رفتارهای پرخطر جنسی و اطلاعات نادرست از رفتارهای جنسی ندارد.»
وی بر ضرورت بسیج اجتماعی در خصوص اطلاع‌رسانی صحیح در زمینة بهداشت جنسی جهت كاهش بروز رفتارهای پرخطر تأكید كرد و افزود: «آموزش و پرورش، سازمان‌های مردم‌نهاد و مسئولان دولتی، بالاخص وزارت بهداشت، در این حوزه مسئولیت بیشتری دارند.»
خلیلی با بیان اینكه هنجارهای اجتماعی قابل تغییر و جزئی از فرهنگ هر جامعه است در ادامه گفت: «از وظایف مسئولان، نهادها و رسانه‌ها فرهنگسازی صحیح، و اصلاح هنجارهای اجتماعی نادرستی است كه بین عموم جا افتاده است.»
وی افزود: «ناآگاهی و ناآشنایی با حقوق و وظایف فردی به معنای كاهش توانمندی فرد است كه متأسفانه در برخی موارد، هنجارهای غیرعلمی و نادرست اجتماعی در تشدید این مسئله مؤثر است.»
براساس نتایج بررسی‌های شهر تهران، ضعف در آموزه‌های دینی و باورهای معنوی، ضعف مهارت‌ها برای مقابله با هیجانات جنسی، ضعف آموزش و نیز فقدان تعاملات مؤثر در نظام خانواده، و پایبندی افراد و جامعه به برخی از آداب و رسوم كه عمدتاً مغایر با شرع است علت اصل گرایش برخی از جوانان به رفتارهای پرخطر جنسی شناخته شده است.
بنابراین به‌نظر می‌رسد برای مهار موج سوم مهم‌ترین بیماری آمیزشی (ایدز) كه جوانان كشور را مورد هدف قرار داده است آموزش بهداشت جنسی و آغاز آن از دوران كودكی و در خانواده‌ها الزامی است.»
کلیاتی در خصوص عفونت HIV و ایدز
عفونت HIV و ایدز از جمله بیماری‌هایی است كه به لحاظ بالا بودن میزان كشندگی و هزینه مراقبتی بالا از معضلات مهم جوامع بشری است. علی‌رغم این كه این عفونت در سال‌های اولیه دهه هشتاد میلادی شناسایی شده لیكن تا پایان سال 2005 تعداد افرادی كه با این آلودگی زندگی می‌كنند به بیش از 40 میلیون نفر رسیده است.
عامل بیماریزا
عامل بیماریزا نوعی ویروس به نام HIV است.
راه‌های انتقال
1- تماس جنسی
تماس جنسی شایع‌ترین راه انتقال HIV در جهان است.
اعتیاد تزریقی دومین راه شایع انتقال HIV در جهان و اصلی‌ترین راه انتقال در ایران در حال حاضر است.
2- خون و فرآورده‌های خونی
خوشبختانه امروزه با توجه به انجام غربالگری در تمام خون‌های اهدایی، انتقال از این طریق تحت كنترل است.
3- انتقال از مادر به كودك
ویروس HIV می‌تواند در سه مرحله بارداری، در حین زایمان و در دوران شیردهی از مادر به فرزند انتقال یابد.
4- پیوند اعضاء
مواردی از انتقال HIV از طریق پیوند اعضا در دنیا گزارش گردیده. این انتقال از طریق بافت‌های فاقد عروق (قرنیه) گزارش نشده است. لذا انجام آزمایش‌های تشخیصی در كلیه اهداكنندگان اعضا الزامی است.
5- سایر راه‌های انتقال
خون، مایع منی و ترشحات دستگاه تناسلی منابع اصلی ویروس هستند. احتمال انتقال از طریق بزاق بسیار پایین است.
همچنین گزارشی دال بر انتقال توسط نیش حشرات در دست نیست. احتمال انتقال در اثر پاشیدن مایعات آلوده به چشم وجود دارد. استفاده مشترك از وسایل تیز و نافذ و فرو رفتن وسایل برنده‌ای مانند تیغ و سوزن آلوده به خون فرد مبتلا در پوست نیز جزو راه‌های انتقال هستند.
بدیهی است كه این ویروس در زندگی روزمره و تماس‌های معمول منتقل نمی‌شود.
راه‌های عدم انتقال:
- نیش حشرات
- خوردن و آشامیدن و استفاده از ظروف مشترك
- از راه تنفس (عطسه و سرفه)
- تماس‌های معمولی مثل دست دادن و روبوسی كردن
- استخر و حمام
- استفاده از وسائل عمومی مانند تلفن و...
- اشك و بزاق
لذا فرد آلوده بدون آن كه خطری برای سایرین ایجاد كند، می‌تواند یك زندگی اجتماعی عادی داشته باشد و هیچ گونه نیازی به جداسازی و قرنطینه وی وجود ندارد.
تشخیص آزمایشگاهی
تشخیص بیماری از طریق آزمایش خون امكان‌پذیر است.
پیشگیری تنها راه جلوگیری از ابتلا به بیماری پیشگیری از آن از طرق زیر است.
1- افزایش سطح آگاهی عموم مردم و گروه‌های هدف (به خصوص جوانان و نوجوانان، افراد در معرض خطر، افراد با رفتارهای پرخطر و...)
2- غربالگری خون‌های اهدایی از نظر آلودگی به HIV
3- عدم استفاده از سرنگ و سرسوزن مشترك جهت هر نوع تزریق به خصوص در معتادین تزریقی و استفاده از سرنگ یك بار مصرف
4- پایبندی به اصول اخلاقی خانواده، خویشتن‌داری، كاهش شركای جنسی متعدد و استفاده صحیح از محافظ‌های مكانیكی (كاندوم)
5- عدم استفاده مشترك از وسایل شخصی مثل تیغ، ناخن‌گیر، مسواك، خلال دندان و...
6- ارائه خدمات بهداشتی و درمانی فقط توسط افراد و مراكز قانونی و ذیصلاح بهداشتی و درمانی كه از اصول احتیاطات همه جانبه پیروی می‌كنند.
7- استریل كردن وسایل و ابزارهایی كه در هنگام ارائه خدمات پزشكی، دندان پزشكی، آزمایشگاهی و... از آنها استفاده می‌شود.
8- جلوگیری از باردار شدن زنان + HIV به منظور پیشگیری از انتقال ویروس به نوزاد
+ نوشته شده در چهارشنبه بیست و نهم آذر ۱۳۹۱ ساعت 20:42 توسط اشکان ایدر
|
وبلاگی با هدفِ کمک به نسل جوان برای ایجاد آگاهی به منظور مراقبت در برابر آسیب ها و تهدیدهای اجتماعی...